Gazetecisiniz. İşverenin kayıt yükümlülüğünü yerine getirmemesi, sizin gazeteci olmanızı engellemez. Çalıştığınızı ve gazetecilik yaptığınızı ispat etmeniz gerekir. Bunun için o işyerinde gazetecilik yaptığınızı gösterecek, haberleri, fotoğrafları, taksi fişlerini, yazışmaları bir dosyada biriktirin. İşyerinden ayrıldıktan sonraki beş yıl içinde dava açıp haklarınızı alırsınız.
TGS Sorularınızı
Cevaplıyor:
Toplu iş sözleşmeli TGS üyeleri genelde beş gün çalışıyor, çalışma haftası 40 saat olarak belirlenebiliyor. Sözleşme olmayan işyerlerinde altı gün çalışmanız talep edilebilir ve yasaya göre 48 saat ‘normal’ çalışma sürenizdir.
Toplu iş sözleşmesiz işyerlerinde haftalık 48 saat aşıldığında bu artık fazla çalışmadır ve ayrıca ücretlendirilmesi gerekir.
Önce saat ücretiniz hesaplanır. Her bir saatlik fazla çalışma ücreti, normal saat ücretinin yüzde elli fazlasıdır. Yarım saatten az süreler yarım saat, yarım saatten fazla süreler bir saat sayılır.
Meslek kıdeminiz, 10 yıldan düşük ise yılda dört hafta yıllık ücretli izin hakkınız var. Meslek kıdeminiz 10 yıl ve üstü ise yılda altı hafta izin hakkınız var.
Yıllık izinin kullanılması esastır. Yıllık izinler, ancak iş akdi feshi hâlinde ücret olarak alınabilir. Kanuna göre, kullanılmayan yıllık izin sürelerinin ücretinin, yıllık izinin ait olduğu yılın ücreti üzerinden ve iki katı olarak hesaplanması gerekir.
Kanunen günlük fazla mesai süresi üç saati geçmemelidir. Bu sebeple işverenler sözleşmelerine böyle düzenlemeler koyar ve gazetecinin açtığı davalarda fazla çalışmaya rızalarının olmadığı savunmasına zemin hazırlar. Gazeteci, günlük 11 saatten fazla da çalışmış olabilir ve bunu ispat ettiğinde, çalıştığı tüm sürenin fazla çalışma ücretini alır.
Ücretiniz, fazla mesai ücretiniz, bayram çalışmanız, hafta tatili çalışmanız ödenmezse; çalıştığınız kurumun yayın politikasında kabul edilemez bir değişiklik olmuşsa, SGK sigortanız süresinde ve tam olarak yapılmamışsa ve bu düzeltilmemişse, haklı sebeplerle istifa edip kıdem tazminatınızın ödenmesini talep edebilirsiniz.
Bir yıllık işyeri kıdemine sahip olmanız şartıyla,
- İstifa ettiğinizde
- İş akdinizi işveren feshettiğinde
- Yayın politikasında şeref ve haysiyetinizle bağdaşmayan değişme nedeniyle iş akdi feshi yaptığınızda
Beş yıllık meslek kıdemi (212’li) ve bir yıllık işyeri kıdemine sahip olmanız şartıyla,
- İş akdinizi işveren feshettiğinde
- Haklı sebeplerle istifa ettiğinizde
- Yayın politikasında şeref ve haysiyetinizle bağdaşmayan değişme nedeniyle iş akdi feshi yaptığınızda
Brüt ücretiniz, yol, yemek, giyim, yakacak, eğitim, yabancı dil yardımı, ikramiye gibi sosyal haklarınızın tamamının brüt tutarlarının, bir aya denk gelen kadarını, çalıştığınız yıl ile çarparak kıdem tazminatınız bulabilirsiniz.
Sadece çıplak brüt ücretiniz çarpı çalıştığınız yıl şeklinde, kıdem tazminatı hesaplayabilirsiniz.
İş akdini feshedecek işçi veya işveren taraf diğer tarafa önceden haber vermelidir. Gazeteciler için ihbar süresi bir aydır. İşverenin gazeteciye feshi önceden haber vermesi gereken süre, gazetecinin işyeri kıdemi beş yıldan az ise bir ay, gazetecinin işyeri kıdemi beş yıl ve üstü ise üç aydır. İhbar öneli kullanılmazsa, ihbar süresine ilişkin ücret iş akdi feshi sırasında peşin olarak ödenir. Buna ihbar tazminatı denir.
Mevcut mevzuata göre; sendika üyesi olabilmek için bir basın işyerinde SGK sigortalısı olunması gerekir. Telifli çalışmada, gazeteci, telif ücreti karşılığı haber işi yaptığı basın organında sigortalı olmadığı için Sendika üyesi olması da maalesef imkânsızdır.
Bir işyerinde çoğunluk sendikalı olduğu zaman toplu iş sözleşmesi yapılır. Sendika bu sözleşmeler ile ekonomik ve sosyal haklarınızın kanundaki en alt sınırlardan, piyasanın en üst seviyelerine çıkarılmasını sağlar.
Fiilen çalıştığınız süreler önemlidir. İşinizi yaptığınız veya işi beklerken geçirdiğiniz tüm zaman, sizin mesai sürenizdir. Günlük mesai saatini aşan kısımlar fazla mesai ücreti ile ücretlendirilmelidir.
İstersiniz. ‘İşverenin eli ve emri altındaki süre, mesai süresidir’. İşte, iş yaparken, iş beklerken geçirdiğiniz süre, iş süresidir. Mesai saatlerini aştığı zaman fazla mesai süresidir, ücretini istersiniz.
Dilekçe ile çalıştığınız süreleri, hangi gün hangi saatlerde fazla mesaiye kaldığınızı yazarak her ay dilekçe ile isteyebilirsiniz. İş sözleşmeniz devam ederken, fazla mesai ücretinizi istemeye çekinebilirsiniz. İşten ayrılırken geriye doğru beş yıllık fazla mesai ücretinizi isteyebileceğinizi unutmayın.
Hizmet akdinin yazılı yapılması kanun gereğidir. Ancak yazılı sözleşme olmaması, sizin çalışmadığınız veya gazetecilik yapmadığınız anlamına gelmez. Haberleriniz, izin formları, maaş ödemeleri vd. çalışmanızı kanıtlar.
Dergilerde çalışanlar, ilk işe girişlerini takip eden altıncı ayın sonunda iki hafta yıllık izin kullanmaya hak kazanır. Günlük gazetelerdekiler ise bir yılın sonunda yıllık izin kullanma hakkına sahip olur.
Sadece kullandığınız yıllık izin süresini gösterir evrakı imzalamalısınız. Kullanmadığınız izinleri kullanmış gibi belge imzalarsanız, ‘aslında ben yıllık izin kullanmamıştım’ deme hakkınızı kaybedersiniz.