HABER TAKİBİ SIRASINDA GÖZALTINA ALINIYORSAN
1- Polise gazeteci olduğunu ve çalıştığın kurumu söyle.
2- Basın ve kurum kartlarını göster.
3- Çevredekilerin duyacağı şekilde ismini ve basın mensubu olduğunu bağır.
4- Gözaltına alınan meslektaşın ise gazeteci olduğunu polise söyle, gözaltı anlarını kayıt altına al. Gecikmeden sendika ve diğer basın meslek örgütlerine bilgi ver.
EVDEN GÖZALTINA ALINIYORSAN
1- Hakkındaki yakalama kararını görmek iste.
2- Ev veya işyerinde araması yapılacaksa, arama kararını görmek iste. Arama kararı olmadan arama yapılamaz. Arama kararını ve kapsamını dikkatlice oku. Kapsam dahilinde olmayan yerlerde arama yapılamaz. Aynı anda tek oda gözetimin altında aranabilir. Evinde yapılan arama esnasında her an avukatına ulaşma hakkına sahipsin.
3- Polis, telefonunu, bilgisayarını, kameranı, fotoğraf makineni isterse el koyma kararını görmek iste. Savcı talimatı var diyebilirler. Kararı yazılı olarak görmeden materyallerini vermek zorunda değilsin. Telefonunu versen de şifreni vermek zorunda değilsin.
4- Polis tarafından imzalaman için sunulan evrak yığınını çok dikkatli incele. Sana ait olmayan, daha önce hiç görmediğin eşya, CD veya dokümanlar varsa imzalama veya imzalayacaksan da açıkça şerh düş. Gerçeği yansıtmayan hiçbir tutanağı imzalamak zorunda değilsin.
5- Birlikte yaşadığın insanlara gözaltı hakkında sendika ve diğer basın meslek örgütlerine bilgi vermesini iste.
GÖZALTI SÜRECİNDE
1- Polisten gözaltı gerekçeni bildirmesini isteme hakkına sahipsin. Polisler anlayacağın dilde, açık anlaşılır şekilde gözaltı gerekçeni sana bildirmek zorundadır.
2- Kaba üst araması dışında detaylı üst araması yapılamaz.
3- Kimliğine ilişkin olan sorular hariç olmak üzere diğer sorulara cevap vermek zorunda değilsin. Susma hakkını bu andan itibaren kullanabilirsin. Kimliğinize dair sorulara cevap vermemeniz halinde gözaltına alınabilir hatta tutuklanabilirsiniz. Kimliği bildirmemek veya saklamak bir hak değildir. Kimliğinizle ilgili sorulara doğru cevap vermek zorundasınız.
4- Avukat talep et. Avukat gelmeden hiçbir şekilde ifade verme ve hiçbir şey imzalama.
5- Polis, yakınlarına gözaltına alındığını bildirmek zorunda. Bunun için acil durum kişisi/leri belirle ve telefonunu ezberle. Yabancı gazeteci isen konsolosluğuna bu konuda bilgi verilmesi gerekiyor. Haber verilmiyorsa bu konuda talepte bulun.
6- Polis, telefonunu, bilgisayarını, kameranı, fotoğraf makineni isterse el koyma kararını görmek iste. Savcı talimatı var diyebilirler. Kararı yazılı olarak görmeden materyallerini vermek zorunda değilsin. Telefonunu versen de şifreni vermek zorunda değilsin.
7- Gözaltına alındığında nezarethaneye indirilmeden önce doktor kontrolüne götürülmek zorundasın. Doktor muayene odasına kolluk kuvvetleri giremez. Bu konuda doktoru uyar ve polis baskısı altında rapor tutmanın kanuna aykırı olduğunu hatırlat. Darp izlerini ve ağrıyan yerlerinin eksiksiz şekilde rapora geçirmesini sağla. Kullandığın ilaç varsa doktora bildir. Her 24 saatte bir gözaltı süren uzatıldığında, emniyet birimleri arasında yerin değiştirildiğinde, gözaltında bulunduğun şube veya şehir değişiyorsa, gözaltı sonrasında mahkemeye sevk edilmeden ve serbest bırakılmadan önce doktor muayenesinden geçirilmek zorundasın. Kötü muameleyi ispatlayabilmek için bu zorunlu. Bu süreçte yeni darp izleri oluşabilir. Bunları da muayenelerde rapora geçirilmesini sağla. Kronik rahatsızlığın varsa kendi doktoruna muayene olabilirsin. Kadın doktor talep etme hakkın var. Doktor muayenesi sırasında kelepçe takılamaz, çıkarılmasını talep et. Giriş ve çıkış raporunuzun bir örneğinin size verilmesi zorunludur. Talep etmekten çekinme. Gözaltı sırasında avukatına bu darp izlerinizin fotoğrafını çektir, fotoğraflama imkanı yoksa basit çizimle yerlerini tanımla ve avukatınla beraber bu resmi imzala.
8- Polis seninle sohbet ederek bilgi almaya çalışabilir dikkat et. Sen ifade vermediğini düşünsen de bu sohbetler soruşturma dosyasına girebilir.
9- Ekipmanların zarar gördüyse ifadende bunu mutlaka belirt.
10- Gözaltı süresi 24 saat. En fazla üç defa yani 24+24+24 saat toplamda 4 gün gözaltına tutulabilirsin. Uzatma kararına itiraz edebilirsin.
11- Kelepçe standart değil, istisnai bir uygulamadır. Kendisine veya başkasına zarar vermeye çalıştığı, kaçma girişiminde olduğu somut olgularla kanıtlanamayan kişilere kelepçe takılması yasal değildir. Ters kelepçe işkencedir.
12- Gözaltında su, yemek, tuvalet gibi zorunlu ihtiyaçların karşılanmak zorundadır. Düzenli kullandığın bir ilacın varsa bunu sağlamalıdır. Nezarethanenin hijyen koşulları kötüyse, havasız, dar bir yerde tutuluyorsan, soğuksa battaniye verilmiyorsa avukatına bilgi ver.
İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELEYE MARUZ KALDIYSAN
1- En yakın sağlık kuruluşundan gecikmeden darp raporu al, kim tarafından işkenceye uğradığına dair bilgi ver.
2- Maruz kaldığın tüm eylemleri adli rapora geçtiğine emin olun. Adli tıp uzmanına sevkini iste.
3- Astım, alerjik rahatsızlık, göğüs hastalıkları, kalp rahatsızlıkları, bağışıklık sistemi rahatsızlıkları gibi kalıcı rahatsızlıkların varsa bu hastalıkların rapora yazıldığından emin ol.
4- Darp izlerini madeni para ile yan yana fotoğrafla, işkence anınıza dair görüntü varsa topla.
5- Gönüllü olarak işkence muayenesi ve raporlaması yapan kuruluşlara başvur.
6- Suç duyurusu için avukatına ulaş.
